تغییرات زمانی مکانی دوره‌ای روند تواتر و تداوم امواج سرمایشی مطالعه موردی: شمال غرب ایران

در این پژوهش برای تحلیل تغییرات زمانی- مکانی روند تداوم امواج سرمایشی شمال غرب ایران، از داده‌های دمای کمینه از سال 1360 شمسی معادل 1980 میلادی برای 42 ایستگاه سینوپتیکی و کلیماتولوژی که دارای بیشترین طول دوره‌ی آماری بوده­اند استفاده‌شده است. داده‌های استخراج ‌شده با استفاده از امکانات برنامه‌نویسی در محیط سرفر میان‌یابی انجام شد و ماتریسی به ابعاد 5082×11323 (یاخته × روز) برای یک دوره‌ی آماری 31 ساله به دست آمد. که به‌عنوان پایگاه داده­ای در مراحل بعد مورد استفاده قرار گرفت. برای انجام محاسبات از امکانات برنامه‌نویسی در محیط نرم‌افزار متلب و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرم‌افزار سرفر استفاده گردید. نتایج حاصل از مطالعه بیانگر این بوده است که ‌موج‌های سرمایی ضمن اینکه از تغییرات مکانی بالایی برخوردار بوده است، دارای افت و خیزهای شدید روزانه بوده است. این در حالی می­باشد که نواحی شرق و شمال شرق مورد مطالعه دارای بیشترین تغییرات مکانی بوده است. بااین‌وجود در تداوم­های شش و هفت‌روزه از تنوع مکانی ضریب تغییرات کاسته شده است. نتایج حاصل از تحلیل روند بیانگر این بوده است که‌ موج‌های سرمایی طیّ دوره­های مختلفی تغییرات متنوعی را تجربه کرده است بطوری‌که در دوره‌ی اول (1989-1980) و سوم (2010-2000) موج‌های سرمایشی در بیشتر مساحت منطقه‌ی مورد مطالعه (به‌ویژه نیمه‌های جنوب و جنوب شرق) روند کاهشی را تجربه کرده است. این در حالی می­باشد که در دوره‌ی دوم (1999-1990) موج‌های سرمایی شمال غرب روند افزایشی قابل‌توجهی داشته است. بطوری‌که این افزایشی در شرق و جنوب شرق منطقه‌ی مورد مطالعه قابل محسوس‌تر بوده است. با این‌وجود درمجموع می­توان گفت که علاوه بر اینکه از روند امواج سرمایشی کاسته شده است، به سمت دوره‌های اخیر از گستره پوششی کمتری برخوردار بوده است بطوری‌که در تداوم‌های دوروزه این ویژگی بیشتر نمایان می­باشد.